Zespół aktywacji komórek tucznych MCAS jest zaburzeniem, którego uczymy się dopiero od kilku lat. Mało tego, to co naukowcy głosili na jego temat jeszcze 10 lat temu, dziś już często jest nieaktualne. 

Wachlarz objawów związanych z MCAS jest bardzo szeroki, jednak istnieją pewne cechy wspólne, które mogą nasunąć właściwe rozpoznanie.

Co to jest MCAS?

Zespół aktywacji komórek tucznych MCAS (mast cell activation disease) jest to układowy stan zapalny oraz szerokie spektrum dysfunkcji w różnych narządach i układach wynikający z nadmiernego pobudzenia komórek tucznych, czyli mastocytów. Mastocyty są elementem układu immunologicznego. Pod wpływem pobudzenia, np. przez patogen, uwalniają szereg mediatorów, które wywierają efekty biologiczne, takie jak rozszerzenie naczyń krwionośnych, zwiększoną produkcję śluzu, łzawienie oczu czy kichanie. Dzięki nim łatwiej dochodzi do usunięcia patogenu z organizmu, co zapobiega infekcji.

Prawidłowe działanie komórek tucznych jest więc niezbędnym elementem prawidłowo funkcjonującego organizmu. Problem pojawia się wówczas, gdy komórki tuczne stają się nadwrażliwe na pozornie błahe bodźce i uwalniają praktycznie bez powodu swoje mediatory. Pojawiają się wówczas objawy zespołu aktywacji komórek tucznych MCAS.

O komórkach tucznych możesz przeczytać także w tym wpisie:

Mastocyty- znaczenie w chorobach przewodu pokarmowego i chorobach zależnych od glutenu

Fakty i mity na temat MCAS

Nieaktualne stało się twierdzenie, że MCAS jest rzadki. Aktualnie ocenia się, że może dotyczyć nawet co 6-7 osoby.

Nieaktualne jest już podejście, że rozpoznanie MCAS powinno być zarezerwowane tylko do ciężkich postaci choroby przebiegających z incydentami wstrząsów anafilaktycznych. Prawdopodobnie u większości pacjentów przebieg choroby jest lekki lub umiarkowany, jednak z powodu wieloukładowego charakteru choroby pacjenci prezentują szeroki wachlarz objawów.

Dla większości z tych objawów trudno znaleźć racjonalne wytłumaczenie, stąd charakter tych zaburzeń przypisywany jest psychosomatyce. Często pacjenci otrzymują receptę na leki przeciwdepresyjne (niestety inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny mogą tylko nasilać problem) i cierpią dalej.

Natomiast, jak napisał jeden z czołowych lekarzy i badaczy zespołu aktywacji komórek tucznych, Lawrence Afrin: „im więcej dziwnych, niezwykłych i tajemniczych objawów, tym bardziej prawdopodobny jest MCAS„.

A więc kiedy warto MCAS wziąć pod uwagę?

– gdy objawów pacjenta nie da się przypisać innej jednostce chorobowej
– gdy pacjent manifestuje szereg różnych objawów ze strony różnych narządów: przewodu pokarmowego, dróg oddechowych, skóry, dróg moczowo- płciowych, a także objawy ogólne, jak zmęczenie czy mgła mózgowa
– gdy występuje oporność na klasyczne leczenie, np. refluks żołądkowo- przełykowy nie reagujący na stosowanie inhibitorów pompy protonowej
– gdy pacjent ma objawy alergii, a testy alergiczne nic nie wykazują
– gdy występują liczne nietolerancje: na jedzenie, na leki, na suplementy, na zapachy, a nawet na dźwięk
– gdy występuje skłonność do omdleń lub stany przedomdleniowe o niewyjaśnionej przyczynie
– gdy występują cechy dermatografizmu- długo utrzymujący się ślad na skórze po niewielkim potarciu lub podrapaniu

Diagnostyka MCAS jest dość problematyczna w codziennej praktyce, ponieważ opiera się na badaniu poziomów mediatorów komórek tucznych, których znamy już około 200. Stąd często rozpoznanie ma charakter podejrzenia lub jest opisem objawów ze wskazaniem prawdopodobnego udziału komórek tucznych. Mamy też w rękach narzędzia użyteczne w terapii MCAS, a jednym z kryteriów rozpoznania MCAS jest często pozytywna odpowiedź na leczenie.

Jeśli więc chcesz bliżej poznać tę chorobę, przyczyny, objawy, diagnostykę i leczenie, proponuję Ci dwugodzinne szkolenie w całości poświęcone MCAS: